نوشابههای انرژیزا همان نوشیدنیهایی هستند که این روزها طرفداران بسیاری دارند.
جوان هایی که امروزه به باشگاه های ورزشی می شوند تا به اصطلاح خودشان، هیکل بسازند، معمولا یکی از این نوشابههای انرژیزا در دستشان وجود دارد. برخی از آنها هم که بدون نوشیدن هر روزه آنها نمیتوانند زندگی کنند یا حتی آنان که دوست دارند تمام طول شب و روز را یک سره سرحال و پر انرژی باشند، به شدت به این قوطی ها وابستهاند.
بد نیست بدانیم این نوشابهها که به تازگی بسیار پر طرفدار شدهاند از کجا آمده اند و از چه چیز تشکیل شدهاند؟
نوشابه ی انرژی زا همانطور که از اسمش پیداست، باید به شما انرژی مضاعف بدهد، اما دقت در اجزای تشکیل دهنده آن حقایق دیگری را هم آشکار میکند.
این نوشابه گرچه حاوی انرژی است، اما به طور خاص از کافئین و شکر تشکیل شده است و در واقع این انرژی به بدترین شکل موجود برای افراد تولید میشود.
نوشابه های انرژیزا مقدار زیادی کافئین و شکر دارند تا بتوانند به اصطلاح انرژی تولید کنند و برای افرادی ساخته شده اند که می خواهند در سر تا سر روز، بیش از حد انرژی داشته باشند.
مواد تشکیل دهنده این قوطی انرژی زا و اثرات آنها روی بدن از قرار زیر است:
- افدرین: محرکی که روی اعصاب مرکزی بدن تاثیر میگذارد که معمولا در داروهای کاهش دهنده ی وزن استفاده میشود، اما اثرات مخربی روی کارکرد قلب دارد.
- تورین: آمینو اسید طبیعی که ضربان قلب و کارکرد ماهیچهها را تنظیم می کند که باز هم در مفید بودن آن برای بدن شک بسیاری وجود دارد.
- جینسنگ: برای کاهش استرس و ازدیاد انرژی
- ویتامین گروه ب: گروهی از ویتامینها که میتوانند شکر موجود در نوشابه را به انرژی تبدیل کرده و سبب ساخت ماهیچه شوند.
- دانه گوآرانا: که از برزیل تهیه شده و محرکی قوی است.
- کراتین: اسید اورگانیکی که برای تولید انرژی ماهیچهها مفید است.
- دانه جینکو: دانهای درختی که برای بهبود حافظه مفید است.
با نگاه به اجزای تشکیل دهنده این نوشابه به نظر میرسد که تمامی آنها، موادی طبیعی هستند.
کسانی که نوشیدن آن را حتی یک بار تجربه کردهاند، طعم آن را شبیه مزه ی دارو می دانند.
با وجود آن که سازندگان این نوشابه ها مدعی هستند که آنها کاملا بی خطر هستند، اما پزشکان عقیده دیگری دارند. آنها معتقدند آنچه که این انرژی کاذب را در بدن افراد به وجود میآورد، تنها به دلیل وجود مقدار بسیار زیادی شکر و کافئین است که برای بدن بسیار ضرر دارد.
از نظر آنها وجود کافئین در این نوشیدنی باعث میشود که خواب افراد به شدت به هم بریزد و در واقع آنها بی خواب شوند. وجود فعالیتهای شیمیایی و اختلال در هورمون ها در مغز نیز که به همین خاطر پدید میآیند، سبب بالا رفتن ضربان قلب شده و فعالیت چشم را مختل میکنند.
همچنین کبد مقدار بیشتری قند را به جریان خون میفرستد تا انرژی بیشتری تولید شود و این اتفاقات ناخوشایند در واقع همان هایی هستند که به انرژی دار شدن شما کمک میکنند.
در نهایت باید گفت نوشیدن این نوشابهها برای مقدار بسیار کم بی خطر است، اما مصرف روزانه ی آن با وجود کافئین بسیار در آن، مطمئنا شما را به مشکلات بسیاری دچار خواهد کرد که اعتیاد به آن یکی از آنهاست.
در کنار این مشکلات، مختل شدن کار کلیه باعث می شود مقدار بیشتری آب بدنتان از دست برود که اگر در حال ورزش کردن هم باشید و عرق کنید، به سادگی ممکن است به خاطر این دو علت دچار افت شدید آب در بدنتان شوید.
نوشابههای انرژی زا گرچه در کشورهایی همچون آمریکا از پر فروش ترین نوشیدنی ها هستند، اما در کشوری همچون فرانسه که مردم آن مرگ یک جوان 18 ساله را بر اثر مصرف این نوشابه در یک بازی به چشم خود دیده اند، فروش آن تنها با کافئین بسیار کم مجاز اعلام شده است.
دانمارک و نروژ این نوشیدنی را ممنوع اعلام کردهاند و کشوری همچون کانادا نیز با برچسبی از هشدار روی قوطی، آن را به فروش میرساند.
روغن زیتون "بکر" (از خمیر زیتون بدون اعمال حرارت حاصل می شود که کاملاً خوراکی و رنگ آن زرد متمایل به سبز است) به عنوان یک محصول طبیعی از نظر کمی و کیفی بر اساس نوع و روش روغن کشی، رسیدگی میوه، شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی دارای ترکیبات متغیری خواهد بود. اما به طور کلی در روغن زیتون ترکیبات گلیسیریدی (روغنی)، هیدروکربنها، توکرفرولها، الکلها، استرول، ترکیبات معطر و اجزای متعدد دیگری وجود دارند. اغلب این ترکیبات دارای خواص بیولوژیکی گوناگونی هستند.
در بین اجزای تشکیل دهنده ی روغن زیتون اسیدهای چرب اولئیک، لینولئیک و پالمتیک از نظر کمی بالاترین درصد را دارا هستند. مقدار زیاد اسید اولئیک نه تنها تأثیر زیادی در طعم روغن دارد، بلکه منبع ایدهآلی برای تولید انرژی و عامل جلوگیری از بیماریهای قلبی و عروقی می باشد. وجود اسید چرب ضروری لینولئیک در روغن زیتون متناسب با میزانی است که باید در غذای روزانه وجود داشته باشد.
بالا بودن مقدار ویتامین E و رنگدانههای کاروتنوییدی روغن زیتون و نسبت مناسب اسیدهای چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع، در پایداری این روغن بسیار موثر است.
روغن زیتون به دلیل قیمت و ارزش بالای تغذیهای، گاه به صورت تقلبی با روغنهای معمولی و کم ارزش مخلوط و به بازار عرضه می شود. به همین منظور در طول سالهای متمادی تحقیقات قابل توجهی در هر یک از زمینههای ممکن در مورد روغن زیتون انجام شده است. با این حال تشخیص روغن اضافه شده به روغن زیتون معمولاً به آسانی انجام نمی شود، چرا که گاهی روغن اضافی را طوری انتخاب می کنند که هیچ تغییری در شاخصها (عدد یدی، عدد صابونی، تغییر ضریب شکست نور) به وجود نیاید.
افزودن روغنهای ارزان تر مانند روغن ذرت، روغنهای هیدروژنه و جامد، همچنین روغن زیتون تصفیه شده ( که مصرف خوراکی ندارد) و روغن تفاله ی زیتون به روغن زیتون بکر، اغلب به عنوان تقلب در روغن زیتون محسوب می شوند.
روغن زیتون دارای اسیدهای چرب غیر اشباع مونو (MUFA) و آنتی اکسیدان می باشد که باعث طول عمر و کاهش بیماری های مرتبط با مصرف روغن های اشباع می شود. بنابراین مصرف آن به جای روغن های اشباع و جامد فواید زیر را برای سلامتی بدن دارد:
* روغن زیتون سلامت شریانها را تامین می کند.
* مانع آسیب رساندن رادیکالهای آزاد حاصل از چربیها و روغنها به سیستم قلبی-عروقی می شود.
* کلسترول خون و به خصوص نوع بد آن یعنی LDL را کاهش می دهد، بدون اینکه که نوع خوب آن یعنی HDL کاهش پیدا کند.
*از مسموم و اکسیده شدن LDL کلسترول جلوگیری می کند.
* مانع رسوب پلاک ها در جدار شریان شده و در نتیجه مانع تنگ شدن شریانها می شود.
* قند خون را تنظیم می نماید.
* روغن زیتون دارای آنتی اکسیدان های قوی مثل پلی فنول ها و فلاوونوئیدها می باشد که این آنتی اکسیدان ها باعث کاهش پر اکسیداسیون چربی ها در بدن و به دنبال آن کاهش استرس اکسید اکسیداتیو می شوند.
در نتیجه بدن را از صدمه رادیکال های آزاد حفظ می کند و بدین طریق باعث کاهش ابتلا به انواع سرطان، خصوصاً سرطان پوست، روده و سرطان پستان در زنان می شود.
* همچنین به علت خاصیت آنتی اکسیدانی خود دیواره سرخرگ ها را از گزند رادیکال های آزاد محافظت کرده و چسبیدن LDL را به دیواره سرخرگ ها، کاهش می دهد و ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
برای اینکه مواد مفید موجود در روغن زیتون، از جمله ویتامین E ، ترکیبات فرار، پلی فنول ها و سایر مواد آن از بین نرود یا کاهش نیابد، این روغن باید در مکانهای تاریک و خنک نگهداری شود.
برگ، میوه و روغن زیتون و حتی هسته ی آن علاوه بر ارزش غذایی، دارای ارزش دارویی می باشد که تعدادی از خواص درمانی و مصارف دارویی این محصول در زیر ذکر شده است:
- پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی و عروقی
- کاهش کلسترول بد
- کاهش لخته شدن خون
- کاهش فشار خون بالا
- درمان خون ریزی لثه و تقویت لثه
- جلوگیری از سفید شدن مو
- تسکین دردهای روماتیسمی
آذین نصراللهزاده و ماندانا طایفه
اعضاء هیئت علمی گروه تکنولوژی مواد غذایی دانشگاه آزاد لاهیجان
پژوهش گران دانشگاه صنعتی امیر کبیر با هدف بررسی خطرات احتمالی امواج الکترو مغناطیسی تلفن همراه . اثرات این امواج را بر بافتهای مغز و جمجمه مدل سازی کرده اند .
به گفته رضا صراف عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی امیر کبیر و مجری این طرح . میزان جذب امواجی که از تلفن همراه به سمت گوش می آید . با توجه به فاصله تلفن همراه از گوش و فرکانس موج متفاوت است .به طور معمول بیش از 70% از امواج توسط بافت جمجمه و مغز جذب شده و به صورت انرژی گرمایی حرارتی در می آید .
صراف با اشاره به این مدل سازی خاطر نشان کرد : اگرچه عوامل مختلفی از جمله فاصله تلفن همراه از گوش و میزان فر کانس در جذب امواج موثر هستند . اما اثر زیانبار استفاده بی وقفه با تلفن های همراه کاملا آشکار و بدیهی است
بسیاری از داروهای ضد فشار خون به طور مستقیم اثر کرده و فشار خون را پایین می آورند . همچنین دارای عوارض جانبی متعددی هستند . برعکس خورا کی هایی که روی حیوانات آزمایش شده اند هم عوارض جانبی کمتری دارند و هم با گشاد کردن عروق خونی به طور مستقیم فشار خون را پایین می آورند. به طور مثال کرفس این گونه عمل می کند.
ضمنا کرفس مقداری هم سدیم دارد . بنابر این بهتر است در مصرف آن زیاده روی نشود . کرفس. شنبلیله . روغن ماهی . گریپ فروت . روغن زیتون . پیاز و سیر چند نمونه از خورا کی های است که ممکن است تا حدودی موجب کاهش فشار خون شوند.
خوراکی های کاهنده چربی خون
خوراکی های می توانند کلسترول مضر خون را کاهش وکلسترول مفید خون را افزایش دهند و نیز مانع اکسید اسیون کلسترول مفید ودر نتیجه کاهش صدمه به عروق شوند . اینها دقیقا همان مواردی هستند که داروهای شیمیایی کاهنده خون انجام می دهند .
خواراکی های مختلف مکانیسم اثر های متفاوتی را دارند. به طور مثال جو با کاهش ذخایر اسیدهای صفراوی در رودها سبب کاهش چربی خون می شود . یا آنتی اکسیدان ها با به دام انداختن ال .دی .ال های اکسید شده به تنظیم چربی خون کمک می کنند . نمونه خوراکی های کاهنده کلسترول بد خون عبارتند از : سیب. جو. هویج. سیر. گریپ فروت. سبوس. لوبای سویا . گردو و بادام.
گیاهان مدر
گیاهان مثل داروهای شیمیایی که با افزایش دفع آب و نمک اثر دیو رتیک (مدر) دارند عمل نمی کنند . بلکه با تحریک فیلتر سلولی موجود در کلیه ها فقط سبب دفع آب می شود و به این ترتیب قدرت داروهای شیمیایی را ندارند . نمونمه بارز آنها جعفری است که اگر دو قاشق مربا خوری پر جعفری خشک شده را در یک فنجان آب جوش بریزید و بنوشید .اثر آن را خواهید دید تـئو فیلین موجود در چای نیز از کافئین بهتر اثر می گذارد . اگرچه در اثر عادت بدن اثرشان از بین خواهد رفت . خوراکی های مدر شامل :کرفس . قهوه. زیره سبز. گشنیز . شیرین بیان . لیمو . پیاز . کاسنی . بادمجان. جوز هندی. جعفری. نعناع و چای است.